ΕΥΕΞΙΑ
Οι επιδράσεις των Παρεμβάσεων Ενίσχυσης Δυνατών Σημείων στην ευζωία και στην εκπαίδευση
Η επίτευξη του ευ ζην αποτελεί την μέγιστη ολοκλήρωση του εαυτού μας. Σύμφωνα με έρευνες, οι παρεμβάσεις που εστιάζουν στα δυνατά σημεία ενός ανθρώπου (Strengths interventions) συσχετίζονται θετικά με την ευεξία και την ευζωία (Ruch et al., 2010, Martínez-Martí & Ruch, 2014, Harzer & Ruch, 2016, Hausler et al., 2017). Οι Peterson και Seligman (2004) έχουν ορίσει 24 δυνατά σημεία (δημιουργικότητα, περιέργεια, ελπίδα, αγάπη κα) τα οποία κατηγοριοποιούνται κάτω από έξι αρετές/αξίες όπως την ανθρωπιά, την δικαιοσύνη, την σοφία, το θάρρος κτλ. Σύμφωνα με τους Gonvindji & Linley (2007) εστιάζοντας στα δυνατά μας σημεία μπορούμε να αυξήσουμε την αυτοπεποίθηση και την ανθεκτικότητά μας ενώ οι Peterson & Seligman (2004) υποστηρίζουν ότι η γνώση και η ανάπτυξη των δυνατών μας σημείων αυξάνουν τα θετικά συναισθήματα όπως η χαρά και ο ενθουσιασμός.
Τα ευρήματα μιας έρευνας που διεξήγαγαν το 2014 οι Martínez-Martí & Ruch έδειξαν την άμεση και θετική συσχέτιση ορισμένων στοιχείων των δυνατών σημείων όπως το χιούμορ, η ελπίδα και ο ενθουσιασμός (zest) με την ευημερία - ευεξία. Σε μια άλλη παρεμφερή έρευνα που διεξήχθη το 2019 από τους Gandner et.al, οι ερευνητές όχι μόνο κατέληξαν στην θετική σχέση της ενίσχυσης των δυνατών σημείων (ιδίως της ελπίδας, της αγάπης και της περιέργειας) με την ευεξία αλλά κατέγραψαν και σημαντική μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης αλλά και γενικότερων ψυχικών νοσημάτων.
Πολύ σημαντικά όμως είναι και τα ευρήματα που αναφέρονται στην άμεση σύνδεση του μοντέλου της ενίσχυσης των 'Δυνατών Σημείων' με την εκπαίδευση. Μετα από μια εκτεταμένη έρευνα ο Galassi (2017) βρήκε ότι εντοπίζοντας και προβάλλοντας τα δυνατά σημεία των μαθητών αυξάνεται η προσωπική και κοινωνική ανάπτυξή τους σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Σε μια έρευνα που διενήργησαν οι Zyromsky et al. (2008), δίδαξαν τα υποκείμενά τους - μαθητές από 10 έως 12 ετών προερχόμενοι από εθνικές μειονότητες- πως να εντοπίζουν και να αναπτύσσουν τα δυνατά τους σημεία, τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο συνδυασμός σκληρής προσπάθειας και θετικής σκέψης αυξήσαν την σχολική πρόοδο των συμμετεχόντων.
Bridges, K. R., Harnish, R. J., & Sillman, D. (2012). Teaching undergraduate positive psychology: An active learning approach using student blogs. Psychology Learning and Teaching, 11(2), 218-227. doi: 10.2304/plat.2012.11.2.228
Ghielen, S. T. S., van Woerkom, M., & Christina Meyers, M. (2018). Promoting positive outcomes through strengths interventions: A literature review. Journal of Positive Psychology, 13(6), 5
Martínez-Martí, M. L., & Ruch, W. (2014). Character strengths and well-being across the life span: Data from a representative sample of German-speaking adults living in Switzerland. Frontiers in Psychology, 5(NOV), 1-11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01253
Martínez-Martí, M. L., & Ruch, W. (2017). Character strengths predict resilience over and above positive affect, self-efficacy, optimism, social support, self-esteem, and life satisfaction. Journal of
Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A classification and handbook. Washington, DC: American Psychological Association
Proctor, C., Tsukayama, E., Wood, A. M., Maltby, J., Eades, J. F., & Linley, P. A. (2011). Strengths gym: The impact of a character strengths-based intervention on the life satisfaction and well-being of adolescents. Journal of Positive Psychology, 6(5), 377-388
Rhodes, D. B., & Spiers, H. (2013). Creating educational equity for indigenous students through significant organizational change. International Journal of Educational Organization and Leadership, 19(4), 27-37.
Seligman, M. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14.
Seligman, M. E. (2002). Authentic happiness: Using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment. New York: Simon and Schuster.
Zyromski, B., Bryant, A. Jr, Deese, B. D. & Gerler, E. Jr (2008). 'Succeeding in school: a qualitative study of American Indian students' use of an online intervention'. The Professional School Counseling Journal, 12, 119-22.
Γιατί το κλάμα κάνει καλό;
Αν και οι μηχανισμοί του κλάματος δεν έχουν κατανοηθεί πλήρως. Το κλάμα θεωρείται πολύ ωφέλιμο για τον οργανισμό μας.
Σύμφωνα με την Judith Orloff ψυχίατρο και καθηγήτρια στην Ψυχιατρική κλινική της UCLA, τα δάκρυα περιέχουν αντισώματα τα οποία καταπολεμούν παθογενή μικρόβια αλλά και ελαττώνουν τις ορμόνες που προκαλούν άγχος. Το ανθρώπινο σώμα παράγει τριών ειδών δάκρυα τα οποία εξυπηρετούν διαφορετικές λειτουργίες. Τα αντανακλαστικά δάκρυα καθαρίζουν ενώ τα συνεχή ή βασικά ενυδατώνουν και προστατεύουν τους οφθαλμούς από τις λοιμώξεις. Τα συναισθηματικά δάκρυα ωφελούν την υγεία, γιατί εκκρίνουν χημικές ουσίες όπως οι οπιοειδή, ενδορφίνες και ωκυτοκίνη που χαλαρώνουν τον οργανισμό και αυξάνουν την αίσθηση της ευεξίας. Συνήθως, μετά το κλάμα, η αναπνοή και οι καρδιακοί ρυθμοί μειώνονται και ο οργανισμός μεταβαίνει σε μια πιο ήρεμη βιολογική και συναισθηματική κατάσταση.
Στην Ιαπωνία μάλιστα, πολλά σχολεία αλλά και εταιρείες προτρέπουν στους μαθητές και τους εργαζομένους τους να κλαίνε! γιατί το κλάμα μειώνει τα επίπεδα του άγχους και συμβάλλει στην καλή ψυχική υγεία. Ένας Ιάπωνας γκουρού, ο Hidefumi Yoshida υποστηρίζει ότι ένα «καλό» κλάμα μια φορά την εβδομάδα αποβάλλει το άγχος. Ο ίδιος μάλιστα ειδικεύεται στις συνεδρίες κλάματος και θεωρεί ότι το κλάμα είναι πιο ευεργετικό από το γέλιο και από τον ύπνο.
Η ευεργετική δράση του κλάματος έγινε ευρέως γνωστή αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν ο Αμερικανός βιοχημικός William Frey ανέπτυξε την θεωρία ότι το κλάμα είναι ωφέλιμο για τον οργανισμό. Σύμφωνα με τον Frey, το κλάμα βελτιώνει την υγεία και μειώνει την συναισθηματική δυσφορία, με τα δάκρυα αποβάλλονται οι τοξίνες που υπάρχουν στο αίμα αλλά και μεγάλο ποσοστό των ορμονών που σχετίζονται με το άγχος (πχ. κορτιζόλη). Πολλές έρευνες επιχείρησαν να επιβεβαιώσουν τα ευρήματα του Frey, όμως τα αποτελέσματα ήταν διφορούμενα. Σε ένα πείραμά τους, οι Vingerhoets και Kirschbaum επιδίωξαν να μετρήσουν τα επίπεδα της κορτιζόλης στην σίελο, έκαναν λήψη δείγματος σιέλου από τα υποκείμενά τους πριν και μετά την προβολή μιας συγκινητικής ταινίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν μειωμένα επίπεδα κορτιζόλης σε όσους έκλαψαν σπαραχτικά.
Οι Wubben και Vingerhoets (2008) υποστηρίζουν ότι με το κλάμα απελευθερώνονται ενδογενή οπιοειδή τα οποία δρουν ως ψυχικά και σωματικά αναλγητικά. Ως νευροδιαβιβαστές, τα οπιοειδή είναι υπεύθυνα για τις αυτο-καταπραϋντικές επιδράσεις και στα θηλαστικά. Σύμφωνα με αυτή την θεωρία, τo κλάμα αυξάνει την αντοχή στον πόνο προκαλώντας κάποιου είδους ψυχικό μούδιασμα. Έχει βρεθεί ότι τα επίπεδα ανοχής στον πόνο ήταν πιο αυξημένα σε όσους είχαν κλάψει.
Μια πολύ πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το κλάμα συμβάλει στην διατήρηση της βιολογικής ομοιόστασης, κυρίως γιατί εισέρχεται περισσότερο οξυγόνο στον οργανισμό και αυτό συμβάλει στην ρύθμιση των καρδιακών παλμών. Άλλες θεωρίες υποστηρίζουν ότι η λειτουργία του κλάματος είναι ένας μηχανισμός προσέλκυσης και επιδίωξης της συμπάθειας των άλλων. Επιπλέον έχει συνδεθεί με την αναζήτησης φροντίδας από τους άλλους γιατί βοηθά να χτιστεί ένα δίκτυο κοινωνικής στήριξης όταν βρισκόμαστε σε ανάγκη.
Τα παιδιά κλαίνε πιο συχνά από τους μεγάλους γιατί η εξυπηρέτηση των αναγκών τους στηρίζεται στην φροντίδα άλλων, είναι δηλαδή σε συνεχή αναζήτηση βοήθειας. Το κλάμα στα παιδία εξυπηρετεί βιολογικούς σκοπούς, όμως στους μεγάλους θεωρείται αδυναμία. Γιατί όμως οι άνθρωποι ντρέπονται να κλάψουν; Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι το κλάμα υποδηλώνει ασυνείδητα την ανάγκη για βοήθεια από τους άλλους. Αντιθέτως όμως, δακρύζουμε πιο ευκολά και απαλλαγμένοι από «ενοχές αδυναμίας» όταν πρόκειται να προσφέρουμε εμείς βοήθεια. Η παροχή βοήθειας υποσυνείδητα εκφράζει μια αλτρουιστική στάση. Η Orloff υποστηρίζει ότι τα δάκρυα δηλώνουν κουράγιο και δύναμη και συστήνει να μην πνίγουμε το κλάμα μας αλλά να αφήσουμε τον οργανισμό μας να αποφορτιστεί.
Frey II, W. H., Desota-Johnson, D., Hoffman, C., & McCall, J. T. (1981). Effect of stimulus on the chemical composition of human tears. American journal of ophthalmology, 92(4), 559-567.
Krivan, S. J., Caltabiano, N., Cottrell, D., & Thomas, N. A. (2020). I'll cry instead: Mu suppression responses to tearful facial expressions. Neuropsychologia, 143, 107490.
Bylsma, L. M., Vingerhoets, A. J., & Rottenberg, J. (2008). When is crying cathartic? An international study. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(10), 1165-1187.
Murube J, Murube L, Murube A (1999). "Origin and types of emotional tearing" (PDF). Eur J Ophthalmol. 9 (2): 77-84. doi:10.1177/112067219900900201. PMID 10435417. S2CID 21272166.
Bylsma, L. M., Gracanin, A., & Vingerhoets, A. J. J. M. (2021). A clinical practice review of crying research. Psychotherapy. https://doi.org/10.1037/pst0000342
https://www.psychologytoday.com/us/blog/emotional-freedom/201007/the-health-benefits-tears
https://www.insider.com/how-crying-helps-reduce-stress-2018-10